تحقیق فقهی حقوقی معاونت در جرم

مقدمه

تعریف لغوی معاونت در جرم بدین نحو است که ،عون در لغت به معنای کمک کردن آمده است همانطور که در مجمع البحرین آمده است: العون:الظهیر علی الامر و الجمع اعوان.ونیز علامه ابن منظور در لسان العرب چنین معنا کرده است :"العون الظهیرعلی الامر والواحد والاپنان والمع والمژنپ فیه سوا ،و قدیحکی سی تکسیره اعوان" .

بنابر تعریف لغوی معنای معاونت در جرم همان کمک کردن مجرم در عمل مجرمانه اوست.

همچنین بخش اول این تحقیق مربوط به تعریف اصطلاحی معاونت در جرم از قول برخی از فقها می باشد که در میان فقها برخی از ایشان معاونت در جرم را تعریف نموده اند .

فهرست عناوین مطالب

بخش اول:

فصل اول : معاونت در جرم در فقه اسلامی

فصل دوم : حکم معاونت در جرم در فقه اسلامی

بخش دوم

فصل اول : تعریف معاونت در جرم از نظر حقوقی

فصل دوم : وجه تمایز معاون با شریک جرم از حیث ماهیت عمل مجرمانه

فصل سوم : عناصر و ارکان معاونت در جرم

فصل چهارم :رابطه سببیت میان فعل معاون و جرم اصلی

فصل پنجم : معاونت در جرایم غیر عمدی

نتیجه

منابع

---------------------

بخشهایی از متن

معاونت در جرم در فقه اسلامی

مرحوم شیخ انصاری در مکاسب محرمه می فرمایند : "ان الا عانه هو فعل بعض مقدمات فعل الغیر بقصد حصوله منه لا مطلقا".

معاونت عبارت است از انجام دادن برخی از مقدمات فعل حرام به قصد ایجاد آن حرام ،نه مطلق انجام دادن آن مقدمات .

2- مرحوم میرزای نایینی در کتاب مکاسب و البیع معاونت را این گونه تعریف نموده اند : ان مفهوم الا عانه عباره عن فعل ما یتمکن به الغیر من ایجاد ما هومطلوبه کمناوله السوط للظلم

معاونت عبارت است از هر عملی که توسط آن شخصی دیگر را یاری نموده و او را در رسیدن به هدفش قادر سازد مثل دادن شلاق به شخص ظالم .

3-مرحوم محقق اردبیلی در آیات الاحکام در مورد معاونت در جرم در آیه کریمه ولا تعاونوا علی الاثم والعدوان می فرمایند :الظاهران المراد الاعانه علی المعاصی مع القصداو علی الوجه الذی یصدق انها اعانه مثل ان یطلب الظالم العصامن شخص لضرب مظلوم فیعطیه ایاه او یطلب القلم لکتابه ظلم فیعطیه ایاه و نحو ذلک مما یعدمعونه عرفا .

...

معاونت در جرم از نظر حقوقی

از نظر حقوقی معاونت در جرم را می توان به صورت ذیل تعریف نمود گرچه قانون گذار معاونت در جرم را تعریف نکرده است :

معاونت در جرم عبارت است از همکاری با فاعل یا شریک جرم به یکی از صور معینه قانونی، بدون مداخله در عملیات اجرایی جرم ، قبل یا مقارن با وقوع آن.

تذکر این نکته لازم به نظر می رسد که : مجرمانه بودن عمل اصلی شرط تحقق معاونت است.بدین معنا که رکن قانونی معاونت در جرم آن است که مباشر عمل ، عملش مجرمانه باشد تا کار شخص فعل معاونت محصوب شود.البته ممکن است فعل معاون فی نفسه جرم محسوب شود و ممکن است فعل او جرم نباشد.

...

وجه تمایز معاون با شریک جرم از حیث ماهیت عمل مجرمانه

وجه تمایز معاون با شریک جرم از حیث ماهیت عمل مجرمانه اگر دو نفر یا بیشتر در تحقق یک جرم دخالت مستقیم داشته باشند ،به صورتی که عمل هر کدام تاثیر در تحقق ماهیت جرم داشته باشد ، در اینصورت اینان شریک جرم محصوب می شوند.

اما همانگونه که در سابق ذکر شد ، معاونت در جرم در صورتی تحقق میابد که شخص معاون دخالتی در اصل تحقق جرم ندارد بلکه مقدمات کار مجرم را فراهم می سازد. لازم به ذکر است که در برخی قوانین شرکت در جرم را با معاونت خلط نموده است.

به عنوان مثال به برخی قوانین ذیلا اشاراتی خواهیم داشت :

قانون جزایی مصر در ماده 40 :

در موارد ذیل مجرم شریک در جرم محسوب می شود :

1 هر کسی دیگری را به ارتکاب عملی که موجب تکوین فعل مجرمانه میشود تحریک نموده و فعل مجرمانه بر اساس تحریک مذکور محتقق شود. به نظر می رسد مقنن باید می گفت سبب نه شریک، تحریک تسبیب است و حتی صدق معاونت هم در آن مشکل به نظر میرسد.

2 هر کس با دیگری بر سر ارتکاب جرمی توافق نموده وآنرا بر اساس توافق یاد شده انجام دهد و بعد بر اساس توافق یاد شده جرم ارتکاب میابد.

به نظر می رسد اگر توافق هم بین دو نفر تحقق پیدا کرده است ولی بر اساس توافق جرم ارتکابی تحقق پیدا نکرد ، نمی توان گفت شرکت تحقق پیدا نکرده است بلکه این قسمت از قانون می خواهد بگوید شرکت در وقتی است که تبانی قبلی مطرح باشد و حال آنکه درست به نظر نمی رسد زیرا توافق قبلی در تحقق شرکت در جرم دخالتی ندارد.

...

رابطه سببیت میان فعل معاون و جرم اصلی

برخی از حقوقدانان معتقدند که میان عمل ارتکابی معاون و نتیجه عمل مجرمانه فاعل اصلی می بایست رابطه سببیت عرفی و منطقی موجود باشد و در صورتی که این رابطه منتفی شود ، معاونت و وصف مجرمانه خود را از دست داده و در نتیجه قا بل مجازات نخواهد بود مگر آن که قانون گذار بنا بر مصالحی ،مجازات مرتکب را صرف نظر از ارتکاب یا عدم ارتکاب جرم اصلی ضروری بشناسد . باید به برسی ضابطه تشخیص این رابطه بپردازیم:

گفته اند رابطه سببیت باید آن چنان باشد که اگر عمل معاون نبود ، جرم اصلی واقع نمی گردید و یا لااقل به نحوی که واقع شده است اتفاق نمی افتاد .

...