مقاله بررسی تربیت دینی در نوجوانان

مقاله بررسی تربیت دینی در نوجوانان در 27 صفحه ورد قابل ویرایش  

مقدمه:

از آنجائیكه نظام مقدس جمهوری اسلامی فقط و فقط از طریق اعتماد عمیق اقشار ملت به اسلام عزیز متداوم و پایدار می‌ماند و نظام جمهوری اسلامی چیزی جز ظهور حیات اسلامی در عرصة فعالیتهای  فردی و اجتماعی نیست بنابراین لازم است كه بیش از پیش در این راستا همت گمارده شود. و به گونه‌ای عمل كرد كه در نسل جدید ما و نسلهای بعدی دچار اضطراب و نگرانی و بیم و هرای نشوند و چه بسا یك عملكرد غلط در این زمان از طرف تربیت‌كنندگان از پدر و مادر گرفته تا مربیان مقاطع مختلف تحصیلی یأس و ناامیدی را در روحیة این عزیزان ایجاد كند و روح دین باور و وجدان پاك نوجوانان را پدران و مادران آیندة این مرز و بوم سست و بی‌حاصل نماید پس توجه داشته‌باشیم كه وظیفة خطیری بر دوش نهاده شده‌است كه با اندكی لغزش در انجام آن در پیشگاه خداوند متعال پاسخگو نخواهیم بود و چه زیباست كه در صورت پاسخگویی سربلند و سرافراز بیرون آئیم. پس بیائید عاقلانه عمل كنیم و از خود ستائیهای بی‌مورد دست برداریم و تربیت نسل سالم و صالح را داشته باشیم كه این جز در سایة باوراندن باورهای مذهبی در نوجوانان و جوانان و نسل نو نیست البته به طور عاقلانه و استفاده از تكنیك‌های دین‌ باروانه كه اگر مربیان ما خود را مجهز به این هنر نباشند و خود را با خواسته‌های پاك جوانان و نوجوانان آشنا نكند و آنرا در جهت صحیح هدایت ننمایند جفای بزرگی به جامعة بشریت از جمله مذهب تشیع نموده‌اند كه البته وظیفه‌ای بسیار سنگین است و چه بسا از پیامبراكرم (ص) نقل شده‌است كه معلمی شغل انبیاء است پس از این‌جا به ظرافت و مسئولیت خطیر خود با دقت بنگریم و از زیر این مسئولیت با بهانه‌های واهی شانه خالی نكنیم كه اگر چنین كنیم لایق انسانیت نیستیم و اگر پدران و مادران در این یعنی در جهت دین‌باوری و تقویت مذهب در فرزندانشان كوتاهی كنند باید این را بدانند كه لایق پدر و مادری نیستند و باید خودشان را مواخذه نمایند در پیشگاه خداوند بسی سنگین تر و سخت‌تر است.

و باید همة این سخنان چنین برداشت كرد كه:

مسلمانان مسلمانی زسر گیرد          كه كفر از شرم یار بد مسلمان‌وار می‌آید.

موضوع: راههای مؤثر در تربیت دینی نوجوانان

مسئله: بررسی عوامل مؤثر در تقویت در نوجوانان

بیان مسئله: بسیار مشاهده می‌شود كه اولیاء و مربیان از تربیت دینی نوجوانان گله و شكایت می‌كنند و آنها را افرادی لامذهب و فراری از دین می‌پندارند و به هر نحوی در صددند كه این وصلة ناهمرنگ را به نوجوانان بچسبانند و به هر طریقی شده خود را از زیر بار مسئولیت بزرگ و خطیر مذهبی بار‌آوردن فرزندان‌شان شانه خالی نمایند كه البته شاید بتوان تا اندازه‌ای این مسائل را به نوجوانان نسبت داد ولی اگر ما خود در كار خود دقیق شویم مشاهده می‌كنیم كه نوجوان در ابتدای راه است اگر به او جهت داده شود و صحیح برنامه‌ریزی شود او به خوبی می‌تواند خود را دریابد و آنچه را روح پاك و بی‌آلایش او طلب می‌كند به آن دست پیدا كند كه در این تحقیق محقق سعی برآن دارد كه عوامل مؤثر در تربیت دینی نوجوانان را مورد بررسی قرار داده و سطح عملكرد تقویت‌كننده‌هایی مثل خانواده و مدرسه و وسایل ارتباط جمعی را شناسایی و معرفی نماید و تا حد امكان برای رفع موانع و نواقص گام بردارد.

تعریف تئوری تربیت دینی

تربیت بدنی مجموعه‌ای از اقدامات و تلاشها و زمینه‌سازیها برای ایجاد دگرگونی در فكر و عمل است كه منطبق با آن فكر و عمل دارای جنبه‌های موضع‌گیرانه براساس آن باشد.

اهمیت و ضرورت تحقیق

چون در جامعة فعلی با جمعیت جوانان و نوجوانان بیش از جمعیت كودكان و بزرگسالان می‌باشد و این نگرانی برای اولیاء و مربیان ایجاد شده كه آیا نسل جوان ما می‌تواند همانند نسلهای قبل دین‌باوری عمیق داشته‌باشد و چگونه می‌توان این گرایش به مذهب را در روحیه نوجوانان بیش از پیش ایجاد كرد بر آن شدیم كه در این جهت قدمهایی را برداریم و به آنچه حقیقت است دست یابیم باید نسل امروز را شناخت و منطبق با مبنای روحی او دین را به عرضه داشت آنچه در زمان حال از وضعیت دین‌باوری در نسل جدید پیداست این است كه باید قبول كرد این نسل قبل از این كه با مذهب به جنبه‌های ظاهری آن بنگرد بیشتر با مبنای حكمت و استدلال انس و الفت دارد گویا كه نوجوان با نمونه‌ای از مردم آخرالزمان هستند كه در حدیث اما سجاد (ع) می‌باشد كه می‌فرمایند (خداوند می‌دانست كه در آخرالزمان مردم متعمقی می‌آیند و لذا خداوند شش آیه اول سورة حدید و قل هو الله احد را برایشان آورد و از طرفی نیز باید متوجه بود كه علم كلام قدیم برای توجه این نسل كافی نیست و غذای این نسل در تفسیر قیم‌المیزان قرار دارد كه باید معلمین دینی ما با انس طولانی با آن كتاب شریف خود را آمادة جوابگویی به سؤالاتی كنند كه علامه طباطبائی‌ (ره) از قبل پیش‌بینی كرده‌است. پس در واقع ایجاد دین‌باوری چنین نسلیكه زمینه‌ساز ظهور ولی‌عصر (ارواحنا له الفداه) می‌باشد نیاز به تعمق و تدبر و بینشی نو و جدید دارد كه محقق را بر آن داشت در این جهت مطالعاتی را داشته و اطلاعاتی را در جهت تقویت دین‌باوری و مذهب در نوجوانان كسب كند چرا كه برداشت نادرست از دین و مذهب خسارات جبران‌ناپذیری را به بار خواهد آورد.

امروزه غالباً می‌بینیم معانی و مفاهیمی كه ما از اسلام داریم خاصیت حیات‌بخشی و ایجاد زندگی ندارد پس ناچار باید تجدیدنظری در این معانی و مفاهیم بكنیم ما باید تصور خودمان را تصحیح كنیم و این است معنی احیاء تفكر اسلامی در نسل جدید.

(مطهری مرتضی – حق و باطل صفحة 136)

غالب مفاهیم اخلاقی و تربیتی اسلام اگر نگوئیم تمام آنها به شكل وارونه الان در افكار مسلمانان وجود دارد.

(حق و باطل 123 آیت الله مطهری ره)

برای ما لازم و ضروری است كه تفكر اسلامی خودمان را به شكل زنده‌ای در آوریم تلقی خودمان را از اسلام عوض كنیم نگاهی كنیم شاید مثل كسی كه قبایی یا كتی را وارونه پوشیده ما هم لباس اسلام را وارونه پوشیده‌ایم واقعاً ما باید تجدیدنظری در مسلمانی خودمان بكنیم.

(مطهری مرتضی – حق و باطل صفحة 85)

همچنین باید اهمیت و ضرورت این تحقیق را در این بدانیم كه

تربیت دینی در عصر ما می‌تواند به دلایل زیر باشد

1-   گسترش و توسعة جرائم مختلف كه طبق آمار رسمی به شدت روبه افزایش است.

2-   توسعة خطر اعتیاد به همه صورتهایش از استعمال هروئین، مرفین و مشروبات الكلی و كنترل در كشورها و حتی در ممالك ما خطر كه همچنان خطر رو به افزایش است.

3-   توسعة تبلیغات دشمن در عرصة جهانی برای فاسد نمودن اخلاق جوانان با امكاناتی مثل اینترنت و ماهواره و …

4-   سوء استفاده از مذهب‌پذیری مردم و القائات وارونه از طریق مكتبها و فلسفه‌های خطر‌آفرین

5-   وجود دو راهیها و شك و تردید در زمینة مذهب كه از خصایص دوران نوجوانی است.

نتیجه‌گیری:

خانواده مهم‌ترین كانون در الگودهی و تربیت دینی نوجوان می‌باشد. لذا پدر و مادر و فرزندان بزرگتر خود باید نمونه درستی از یك فرد مذهبی باشند تا نوجوان سر در گم و شكاك، دچار سردرگمی بیشتر نشود و حقیقت را به وضوح دریابد و در جهت تربیت دینی صحیح با خانواده قدم بردارد.

سوال دوم

بررسی عوامل موثر مدرسه‌ای در تربیت دینی نوجوانان

مدرسه بعد از خانواده دومین نقش را ایفا می‌كند. نهاد مدرسه به عنوان فرایندی است كه در آن تجارب آموزشی، نگرشها و موافقتها یا شكستها شكل می‌گیرد.

معلم در ساختن خصال و شخصیت كودكان و نوجوانان نقش مهم و موثری دارد.

اكر اهداف اتخاذ شده در نهادهای مدرسه و خانواده از نظر تربیت مذهبی منطبق بر یكدیگر باشند مهمترین عامل در تكوین شخصیت مذهبی دانش‌آموزان به شمار می‌روند. آنچه امروزه به حسب عادت در تكوین شخصیت مذهبی دانش‌آموزان به شمار می‌روند. آنچه امروزه به حسب عادت دیرینه تمامی هم و غم متولیان مدارس را بیش از هرچیز دیگر به خود اختصاص می‌دهد توجه صرف به برنامه‌های آموزشی است. در حالی كه مدرسه تنها مسئول اجرای برنامه‌های آموزشی و دعوت از معلمان و دانش‌آموزان برای آموزش و گرفتن امتحان و اعلام نتیجه نمی‌باشد.

بلكه مدرسه نهاد تعلیم و تربیت است و باید برنامه‌های جامعی برای رشد علمی، اخلاقی، مذهبی، عقلی، عاطفی، سیاسی و اجتماعی دانش‌آموزان داشته و همه عوامل موجود در مدرسه را برای تحقیق همه جانبه این برنامه‌ها بسیج كرد.

خطوط مرزهایی كه فقط تربیت دینی فرزندان را در محدوده مربی پرورشی مشخص كرده‌است را باید شكست و تمامی دست‌اندكاران مداری با هم در این راه قدم بر‌دارند. چرا كه سوابق نشان‌داده كه نوجوان از هر فردی به گونه‌ای خاص تاثیر می‌پذیرد و الگو می‌گیرد و چه زیباست كه الگوگیری نوجوان در مسائل و تربیت دینی از دبیران و معلمان دلسوز و متعهد و مذهبی (به معنی واقعی) الگو بپذیرد.

نتیجه‌گیری:

نتیجه اینكه همه اولیاء و مربیان مدرسه باید هماهنگ عمل نمایند و خود نمونه خوبی از یك الگوی مذهبی و دینی باشند و با رفتار و اعمال خود نوجوانان را در این جهت راهنما باشند چرا كه فقط مربی پرورشی مسئول تربیت دینی فرزندان این مرز و بوم نیست، همه در این امر شریكند و باید هماهنگ عمل كنند.

سوال سوم

بررسی عوامل موثر وسایل ارتباط جمعی در تربیت دینی نوجوان

رادیو، تلویزیون، سینما، روزنامه، نشریات و كتب منتشر شده در سطح جامعه از دیگر منابعی هستند كه از طریق برنامه‌های خود در طرز تفكر، رفتار و عمل كودكان موثرند.

اگر پیامهای این رسانه‌ها برگرفته از ارزشهای مذهبی جامعه باشد می‌تواند در راستای تربیت دینی افراد كار ساز باشد چه بسا كه در برخی مواقع این رسانه‌ها ضعیف عمل كرده‌اند و نوجوان سردرگم و نگران ما را در گم‌تر و نگران‌تر كرده‌اند. نوجوان با توجه به تربیت دینی خود در مدرسه و خانواده كه به خوبی هم دریافت كرده‌است اگر دارای افكار و عقاید نظام‌یافته نباشد زمانی كه با برنامه‌های ضدارزشی این رسانه‌ها مواجه می‌شود دچار تناقض شده و عزت‌نفس خود را در این رابطه از دست می‌دهد و دچار لاقیدی مذهبی می‌گردد چرا نمی‌داند كدام شیوه را الگوی خود قرار دهد. لذا برماست كه خانواده و مدرسه و رسانه‌ها را در یك جهت قرار دهیم و آنها را از تناقض‌گویی دور سازیم تا نوجوانان ما نیز دچار تناقض نشوند.